Professionalisering

De pilot Beroepskwalificatie Studieloopbaanbegeleiding voor studieadviseurs van de Universiteit Twente heeft gediend als katalysator voor het ontwikkelen van professionaliseringstrajecten voor studieadviseurs bij Nederlandse universiteiten. De fase waarin deze trajecten zich bevinden, van reeds gestart tot verkenningsfase, verschilt van universiteit tot universiteit.

Als beroepsvereniging voor studieadviseurs heeft de LVSA de ontwikkeling van deze trajecten aangewakkerd en gestimuleerd. Na succesvol doorlopen van een professionaliseringstraject beschikt een studieadviseur aantoonbaar over de juiste competenties om het werk op kwalitatief hoogwaardige en efficiënte wijze te verrichten. Universiteiten beschikken aan de andere kant over aantoonbaar gekwalificeerde studieadviseurs.
De LVSA heeft een werkgroep professionaliseringstrajecten geformeerd waarin vertegenwoordigers van de universiteiten samenkomen om de verschillende trajecten te stroomlijnen en te kijken hoe deze trajecten erkend kunnen worden. Het uiteindelijke doel is een geïnstitutionaliseerd professionaliseringstraject op iedere Nederlandse universiteit dat landelijk erkend is.

Lopende professionaliseringstrajecten

Onderstaand een overzicht van de ontwikkelstatus van trajecten bij de verschillende universiteiten.

Startdatum / looptijd: Pilot gestart in februari 2013; BKS 4.0 start in 2025
Projectleider: Helma Vlas en Marieke Hofman
Contactpersoon LVSA: Marieke Hofman

Projectopzet

Bij het BKS (BeroepsKwalificatie Studieloopbaanbeleiding) traject van de Universiteit Twente gaat het enerzijds om het aantonen van competenties, en tevens om het verdere professionaliseren als studieadviseur te bevorderen (/ondersteunen/vorm te geven).

Sinds 2013 organiseert de Universiteit Twente een BKS traject en sinds die tijd wordt het traject om de zoveel jaar geëvalueerd en bijgesteld. Op basis van de laatste evaluaties en knelpunten wordt het traject weer grondig herzien en hopen we in 2025 weer te starten met een vernieuwde BKS.

Belangrijk uitgangspunt hierin is dat de BKSflexibel in volgorde en in de tijd te volgen zijn. Daarom bestaat de BKS uit 4 losse modules (zie hieronder). Iedere studieadviseur die wil deelnemen aan de 4 BKS modules start met de intern ontwikkelde cursus ‘Reflectie’ omdat de kwaliteit van de reflectie in hoge mate bepalend is voor de kwaliteit van het leertraject. Daarnaast is zelf kunnen reflecteren een belangrijke tool om als studieadviseur in te kunnen zetten in studentbegeleiding.

Daarnaast kunnen cursussen van de LVSA, zelfstudie, een persoonlijk coachingstraject of deelname aan een conferentie deel uit maken van de professionalisering binnen modules.

Voor het behalen van je BKS certificaat vindt naast het afronden van de modules tevens een afsluitend beoordelingsgesprek op basis van de reflecties plaats.

Het traject is ontwikkeld mede op basis van de functieomschrijving voor studieadviseur in de UFO[1], het UT studieloopbaanbegeleidingskader en op basis van de evaluaties van eerdere BKS trajecten. De 4 modules betreffen:

  • Module Adviseren en begeleiden van studenten: In deze module gaat de studieadviseur aan de slag met advies- en begeleidingsgesprekken met studenten en bijbehorende gesprekstechnieken
  • Module Beleid: In deze module gaat de studieadviseur aan de slag met het (landelijk, universitair, facultair) beleid waarbinnen de rol van studieadviseur vervult wordt
  • Module Kwaliteitszorg en evaluatie: In deze module analyseert de studieadviseur de eigen werkzaamheden en gesprekken en maakt op basis van die analyse een kwantitatief en kwalitatief jaarverslag.
  • Module Mentale gezondheid en welzijn: In deze module gaat de studieadviseur zich verdiepen in de psychische gezondheid en het welbevinden van de student. Voor deze module wordt een e-course ontwikkeld en bestaat de training uit het oefenen van gesprekken.

De leerweg kan qua volgorde van te volgen modules en qua tempo individueel worden vastgesteld en kan starten na één jaar ervaring als studieadviseur. Voorgesteld wordt dat studieadviseurs hun professionaliseringsleerweg bespreken met hun leidinggevende en de betrokken opleidingsdirecteur. In functioneringsgesprekken kan hier jaarlijks op worden teruggekomen. De studieadviseur krijgt een grote mate van eigen verantwoordelijkheid voor de persoonlijke professionalisering. De stimulering en monitoring wordt belegd bij de leidinggevende. Hiermee neemt de druk voor de BKS organisatoren af; zij zijn niet langer diegene die de deelname en voortzetting moeten bevorderen en monitoren en trainingen e.a. activiteiten kunnen efficiënter georganiseerd worden voor grotere groepen deelnemers.

De geschatte tijdsbesteding bedraagt 125 uur.

Mentor
Gedurende het BKS traject kan de deelnemers gebruik maken van een BKS-alumni die fungeert als mentor. De mentor kan worden ingezet voor het vergroten van de reflectievaardigheden en verdere professionele ontwikkeling. Daarnaast kan die ook een ondersteunende functie hebben voor inzicht in het traject en de af te leggen leerweg.

[1] Zie http://lvsa.nl/functieomschrijving.php

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd: januari 2013 start werkgroep, in 2021 overdracht naar HRM; doorlopend
Projectleider: HRM
Contactpersoon LVSA: Birgit Wildenburg

Projectopzet

Professionaliseringstraject voor Studieadviseurs

Het kwalificatietraject voor studieadviseurs is sinds de start in 2013 doorontwikkeld en biedt een programma dat gericht is op het versterken van professionele vaardigheden binnen de studiebegeleiding. In 2022 is het traject, ter professionalisering, herzien om beter aan te sluiten op de werkdruk en leerbehoeften van de doelgroep, met een praktische focus en ruimte voor zelfregie en collegiaal leren.

Gebaseerd op de basiscompetenties en het functieprofiel van de Landelijke Vereniging voor Studieadviseurs, omvat het traject drie kerngebieden:

  • Voeren van advies- en begeleidingsgesprekken: Intervisie en praktijkgerichte oefeningen versterken de advies- en gespreksvaardigheden.
  • Adviseren over (opleidings)beleid: Met aandacht voor actuele regelgeving en beleidsvraagstukken geven studieadviseurs gefundeerd advies binnen hun organisatie.
  • Versterken van professionele attitude en vaardigheden: Coaching en intervisie ondersteunen de persoonlijke en professionele groei.

Na afronding ontvangen deelnemers een certificaat ondertekend door de rector magnificus, met een vermelding van de urenbelasting gebaseerd op afronding en aanwezigheid bij de verschillende onderdelen. Het programma wordt minimaal eens per jaar georganiseerd. De derde editie ‘nieuwe stijl’ start in Q1 2025.

Meer informatie over het programma vind je op de website van Universiteit Leiden.

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd: nader te bepalen
Projectleider: nader te bepalen
Contactpersoon LVSA:

Projectopzet

In 2015 heeft de Rijksuniversiteit Groningen het project Competentieontwikkeling Studieadviseurs

(COSA) gedraaid met een groep ervaren studieadviseurs. Na de pilot is het project helaas niet verder van start gegaan. Op dit moment ligt er een nieuw projectvoorstel om de professionalisering van studieadviseurs op te laten nemen in het plan van de nog op te zetten taskforce studentenwelzijn.

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd: Werkgroep 2015, pilot 2017, regulier traject vanaf 2019
Projectleider: Jill Morales
Contactpersoon LVSA: ...

Projectopzet

Trajectinhoud & -doelen

Het traject richt zich op de ontwikkeling van vaardigheden, houding en kennis waarbij de kern competenties zijn samen te vatten onder vier thema’s:

  1. Begeleiding en advisering: inlevingsvermogen, overtuigingskracht, coachen
  2. Voorlichting en communicatie: mondelinge en schriftelijke communicatie, presenteren
  3. Beleidsadvisering: omgevingsgerichtheid, netwerken
  4. Zelfsturing: stressbestendigheid, plannen en organiseren, resultaatgerichtheid, accuratesse, integriteit

De deelnemers formuleren minstens 1 leerdoel per kerncompetentie.
Binnen het traject geeft de studieadviseur zelf sturing aan het eigen leerproces vanuit de behoefte aan competentieontwikkeling en vanuit zijn/haar eigen startniveau.

Trajectvorm en -duur

Het traject heeft een duur van 10 maanden. De opzet ziet er als volgt uit:

  • startbijeenkomst (kennismaking, trajectinhoud, coaches stellen zich voor)
  • deelnemer start met het maken van een fit/gap analyse d.m.v. een zelfreflectiedocument (persoonlijk ontwikkelplan)
  • 6 begeleide intervisie bijeenkomsten
  • 5 coachgesprekken met interne coach (ervaren studieadviseur)
  • per competentie worden (zowel interne als externe opleiding) suggesties gedaan, waaronder TU Delft Trainingen Studentbegeleiders, TU Delft MyCareer aanbod (HR), trainingen LVSA en andere externe aanbieders.
  • tussenevaluatie
  • eindpresentatie

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd: 21 april 2015
Projectleider:
Contactpersoon LVSA:

Projectopzet

Een door de werkgroep KSE volledig ontwikkeld professionaliseringstraject voor studieadviseurs zal als pilot op 21 april 2015 starten. Dit traject heeft een duur van 9 maanden en is geschikt voor zowel beginnende als meer ervaren studieadviseurs. De pilotdeelnemers ontwikkelen in deze periode twee essentiële meta competenties waarbij afhankelijk van ervaring en interesse accenten worden gelegd. Gedurende dit traject worden de deelnemers individueel begeleid door een externe coach, nemen zij deel aan intervisiebijeenkomsten en bouwen zij een portfolio op dat getoetst wordt door een onafhankelijk beoordelaar. Het beoordelingskader voor de pilot is opgesteld door een onafhankelijk onderzoeksinstituut. Het traject mondt uit in de derde meta competentie waarbij de studieadviseur een plan opstelt om zijn eigen professionalisering aan te sturen met als doel vaardigheden, houding en kennis verder te ontwikkelen. Studieadviseurs van de Universiteit Leiden nemen, in het kader van de samenwerking tussen deze universiteiten, deel aan KSE.

Beoogde doelen

Tegemoetkomen aan de wens van Rotterdamse studieadviseurs om zich verder te professionaliseren en op termijn aantoonbaar te beschikken over de juiste competenties om het werk kwalitatief hoogwaardig en effectief te kunnen uitvoeren.

Om de kans op een geïnstitutionaliseerd professionaliseringstraject voor studieadviseurs te vergroten, verkennen de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam (LDE) de mogelijkheden om gezamenlijk in de toekomst een traject aan te bieden. De werkgroep LDE is voortvarend van start gegaan en heeft een gezamenlijke visie en missie opgesteld. Deze samenwerking past goed bij de strategische alliantie van deze 3 universiteiten.

Startdatum / looptijd: Juni 2015 - heden
Projectleider: Carla van Wely
Contactpersoon LVSA:

Projectopzet

Het ontwikkelen van een gestructureerde opzet voor deskundigheidsbevordering van studieadviseurs van waaruit de studieadviseur in samenspraak met zijn/ haar leidinggevende vorm kan geven aan de eigen ontwikkeling en deskundigheid.

Uitgangspunten zijn:

  • Studieadviseurs worden gestimuleerd om actief aan de slag te gaan met deskundigheidsbevordering; dit heeft geen verplichtend karakter.
  • Niet iedereen volgt hetzelfde traject; een beginnende studieadviseur heeft andere leerwensen/ -doelen dan een ervaren studieadviseur.
  • Tijd en geld moeten geen probleem opleveren bij de uitvoering.
  • Een studieadviseur zou in ieder geval moeten beschikken over de competenties zoals vermeld in het universitair systeem van functieordening (UFO).
  • Daarnaast voert de studieadviseur een aantal kernactiviteiten uit. Deze zijn voor het grootste deel gebaseerd op en overgenomen van de Basiskwalificatie Studieloopbaanbegeleiding van de Universiteit van Twente.

Beoogde doelen

De kernactiviteiten zijn:

  • Het voeren van professionele advies- en begeleidingsgesprekken.
  • Het bieden van keuzebegeleiding.
  • Het verzorgen van voorlichting en informatievoorziening.
  • Het geven van beleidsadvies met betrekking tot onderwijs en opleiding.
  • Het positioneren van studieloopbaanbegeleiding en het borgen van kwaliteit.
  • Eigen professionalisering aansturen.

De studieadviseur kan middels scholing zijn/ haar competenties verder ontwikkelen. Hiertoe kunnen cursussen van de LVSA, interne cursussen van de Radboud Universiteit en indien gewenst cursussen via andere aanbieders worden ingezet.

Startdatum / looptijd: ​Projectopzet onder constructie
Projectleider: nader te bepalen
Contactpersoon LVSA: Marte de Jong

Projectopzet

Momenteel is de Universiteit van Utrecht bezig met het vernieuwen en optimaliseren van het professionaliseringtraject Beroepskwalificatie Studieadviseurs (BKS, voorheen de Basiskwalificatie Studieadviseur).

Houd de intranet-pagina in de gaten voor de updates: https://intranet.uu.nl/kennisbank/beroepskwalificatie-studieadvies-bks?check_logged_in=1 (alleen beschikbaar voor UU medewerkers). Of neem contact op met Marte de Jong: m.dejong6@uu.nl.

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd: September 2021 / doorlopend
Projectleider: Sanne Collette & Marieke van Schaik
Contactpersoon LVSA: sa.development@wur.nl

Projectopzet

Wageningen Universiteit heeft sinds 2021 twee Study Adviser Compentence Supporters aangesteld. Zij hebben een professionaliseringstraject opgesteld in samenspraak met de studieadviseurs en andere stakeholders.

De professionalisering bestaat uit maandelijkse inspiratiesessies, trainingen, expertise uitwisseling en een apart traject voor beginnende studieadviseurs. Daarnaast nemen zowel startende als ervaren studieadviseurs deel aan intervisie in vaste groepen, opleiding overstijgend. Ook is er mogelijkheid tot 1-op-1 coaching.

Naast deze inhoudelijke professionalisering en uitwisseling komen de studieadviseurs vijf keer per jaar samen in De Kring, waarin beleidsissues, regelgeving, nieuwe (online)tools, veranderende onderwijsomgevingen en uitkomsten van werkgroepen worden besproken en is er een online omgeving om best practices en vragen uit te wisselen.

In 2023 is tussen alle opleidingsteams een kwaliteit van dienstverlening afgesproken in een Service Level Commitment. Het professionaliseringsaanbod ondersteunt studieadviseurs om hieraan te voldoen en zich te blijven ontwikkelen. Daarnaast wordt het jaarlijks wisselende aanbod vorm gegeven afgaand op feedback van de studieadviseurs en thema's die zowel binnen als buiten de universiteit spelen.


Beoogde doelen

Startdatum / looptijd:
Projectleider: Oscar van den Wijngaard
Contactpersoon LVSA: Oscar van den Wijngaard

Projectopzet

SUMa, het overlegorgaan van studieadviseurs, studetnendecanen, career counselors en studentpsychologen van Maastricht University ontwikkelt momenteel een universiteitsbreed plan van ontwikkeling voor studiebegleiders in het project ''UM Academic Advising Curriculum''. Op basis van een inventarisatie van alle begeleidings- en adviseringsdiensten die worden aangeboden, in samenhang met de ontwikkeling van een missie en visie op basis van onderzoek en literatuur over studieadvisering, wordt een raamwerk ontwikkeld dat is gericht op het evalueren, verbeteren, en positioneren van studieadvies binnen de instelling. Op basis van dit raamwerk zullen studiedagen worden georganiseerd waaraan studieadviseurs en andere betrokkenen deel kunnen nemen.

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd: najaar 2025
Projectleider: Allard Gerritsen (a.g.a.gerritsen@vu.nl).
Contactpersoon LVSA: Hanneke Hovenkamp / Marjolein Pouw

Projectopzet

Aan de hand van competenties tonen de studieadviseurs in een eindgesprek aan dat ze zich professioneel (verder) hebben ontwikkeld en dat ze in staat zijn adequaat te reflecteren op hun individuele proces.

Deze competenties vloeien voort uit het profiel voor studieadviseurs zoals geformuleerd door de Landelijke Vereniging voor Studieadviseurs.

Het betreft de volgende competenties:

  • Voeren van advies- en begeleidingsgesprekken (verplicht)
  • Adviseren over (opleidings)beleid
  • Trainen
  • Versterken professionele attitude en vaardigheden (verplicht)

Deelnemers selecteren bij aanvang van het traject drie van de vier competenties en formuleren bij elke competentie een ontwikkelvraag. Deze ontwikkelvragen vormen de leidraad voor hun eigen professionele ontwikkeling gedurende het traject. Deelnemers kiezen bij de competentie Versterken professionele attitude en vaardigheden zelf het thema waarin ze zich verder willen ontwikkelen.

Opzet
Tijdens het programma oefenen gastsprekers met de deelnemers het voeren van (lastige) coach- en adviesgesprekken, en oefenen met hen om vanuit een systemische blik naar hun werkomgeving te kijken. Het programma bestaat uit drie individuele gesprekken, vijf opleidingsdagen (1 hele dag en 4 dagdelen), vijf intervisiebijeenkomsten en drie leergroepbijeenkomsten. Om de groepsvorming en veiligheid te optimaliseren wordt van de deelnemers verwacht dat ze elke opleidingsdag, leergroepbijeenkomst en intervisiebijeenkomst aanwezig zijn.

De leergroepbijeenkomsten en intervisiebijeenkomsten beslaan ieder twee uur. De intervisiegroepen en leergroepen zijn verschillend van samenstelling en bestaan ieder uit 3 - 4 deelnemers. De data waarop deze groepen bij elkaar komen worden door de deelnemers zelf bepaald.

Eindgesprek
Met een portfolio en bewijsstukken tonen de deelnemers in een eindgesprek aan dat ze zich hebben ontwikkeld op de drie gekozen competenties en in staat zijn hierop adequaat te reflecteren. Het eindgesprek wordt gevoerd met een van de begeleiders en een externe deskundige. De externe kan een BKS-opleider van een andere universiteit zijn of een studieadviseur.

Studiebelasting

De tijdsinvestering bedraagt in totaal zo’n 120 uur.

Beoogde doelen

.

Startdatum / looptijd: doorlopend
Projectleider: Karen van Oyen
Contactpersoon LVSA: Jante Volger

Projectopzet

Deelnemers selecteren bij aanvang van het traject drie van de vier onderstaande competenties en formuleren bij elke competentie een ontwikkelvraag. Deze ontwikkelvragen vormen de leidraad voor de eigen professionele ontwikkeling gedurende het traject.

Deze competenties vloeien voort uit het profiel voor studieadviseurs zoals geformuleerd door de Landelijke Vereniging voor Studieadviseurs. Het betreft de volgende competenties:

  • Voeren van advies- en begeleidingsgesprekken (verplicht)
  • Adviseren over (opleidings)beleid
  • Trainen en voorlichten
  • Versterken professionele attitude en vaardigheden (verplicht)

Met een portfolio en bewijsstukken tonen de deelnemers in een eindgesprek aan dat ze zich hebben ontwikkeld op de drie gekozen competenties en in staat zijn hierop adequaat te reflecteren. Het eindgesprek wordt gevoerd met een van de opleiders van Learn!Academy en een externe deskundige. De externe deskundige kan een BKS-opleider of een studieadviseur van een andere universiteit zijn.

De bijeenkomsten bestaan uit drie opleidingsdagen, twee intervisiebijeenkomsten en drie leergroepbijeenkomsten. Om de groepsvorming en veiligheid te optimaliseren wordt van de deelnemers verwacht dat ze elke bijeenkomst aanwezig zijn. Daarnaast vinden drie individuele gesprekken plaats met (één van de) twee programmabegeleiders: een intakegesprek, een tussentijdsgesprek en een concepteindgesprek.

De tijdsinvestering bedraagt in totaal zo’n 100 uur. De tijdsinvestering kan zowel binnen als buiten werktijd plaatsvinden. Er worden geen deelnamekosten gevraagd.

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd:
Projectleider:
Contactpersoon LVSA: Tanja Krijgh

Projectopzet

TU Eindhoven kent sinds 2017 een keten studentbegeleiding waar studieadviseurs, studentendecanen, studentpsychologen en studiemanagementadviseurs deel van uitmaken. Deze beroepsgroepen werken samen in verschillende ketencommissies om samenwerking, harmonisatie van processen en beroepsontwikkeling te bevorderen. De commissie professionalisering zorgt voor organisatie van heidagen waarin kennisdeling centraal staat, en organiseert workshops en trainingen relevant voor het beroepsveld. Studieadviseurs nemen deel aan vaste intervisiegroepen, deze zijn opleidingsoverstijgend.

Om de drie weken vindt een ketenoverleg plaats waarin TU/e regelgeving en beleidsontwikkelingen besproken worden, alsook ontwikkelingen van buitenaf die relevant zijn voor studentbegeleiding.

Daarnaast hebben bachelor studieadvsieurs en master studieadviseurs ieder een apart overleg om ontwikkelingen binnen de specifieke opleidingsfase te bespreken.

Beoogde doelen

Startdatum / looptijd: nader te bepalen
Projectleider: nader te bepalen
Contactpersoon LVSA: Huub de Bruijn & Julie Tims

Projectopzet

Binnen Tilburg University wordt er momenteel nagedacht over een opzet voor het bevorderen van de deskundigheid van onderwijscoördinatoren (studieadviseurs). Hierbij wordt er aangehaakt bij het beleidsstuk meerjarenplan welzijn van studentenbegeleiding.
In de huidige situatie hebben de meeste Schools gedurende het jaar verschillende intervisiebijeenkomsten met de onderwijscoördinatoren, waarbij er kennisdeling plaatsvindt tussen startende en ervaren studieadviseurs. Daarnaast wordt op individueel niveau deelgenomen aan cursussen aangeboden vanuit de LVSA en aan bijeenkomsten, webinars of trainingen die centraal vanuit de afdeling Student Development worden georganiseerd.

Zodra er meer bekend is over het professionaliseringstraject zal dat hier worden medegedeeld

Beoogde doelen