De redenen waarom wandelen heilzaam werkt voor lichaam en geest zijn ontelbaar, maar ik was benieuwd in welke vorm ik dit zou kunnen gebruiken in het begeleiden van studenten. Een cursus wandel/natuurcoaching, ter aanvulling op mijn jarenlange ervaring als studieadviseur, gaf me enkele concrete handvatten.

Veel gesprekken tijdens het spreekuur zijn gericht op het overdragen van informatie en de wegen om bij specifieke informatie te geraken in het bos van websites, formulieren, info-filmpjes en standaard-e-mails waar studenten zich doorheen moeten slaan. Soms kun je in een spreekuurblokje van een kwartier een student al een heel deel op weg helpen en zie je ze graag een andere keer terug als ze andere vragen hebben of er nieuwe problemen zijn waar ze tegenaan lopen.

In de jaren dat een student bezig is met studeren komt het niet zelden voor dat hij of zij, ooit lichtvoetig begonnen aan een studie maar inmiddels is vastgelopen in een onmogelijk woud der verwachtingen, uitstelgedrag, leenschuld beteugeling, zwaarmoedig en uitgeput tegenover je in de stoel zit. Die stoel heeft afgelopen anderhalf jaar plaatsgemaakt voor een beeldscherm, waardoor de uitputting misschien nog wel groter is geworden bij de student. En de moedeloosheid bij mij als studieadviseur over de beperking in begeleiding ook toenam.

Precies bij deze studenten, met hun overvolle hoofden, was het wandelspreekuur een uitkomst. Even niet nog meer nadenken en problemen analyseren, maar gewoon de ene voet voor de andere zetten. Uit het hoofd, terug naar de basis. Dat is een leuke gedachte, maar hoe verleid ik studenten uit hun kamertjes om naar een verlate campus te komen en laat ik ze al wandelend hun verhaal doen?

Hierin kan ik wel vaststellen dat het virus dat momenteel de mensheid teistert me in dit geval een grote dienst heeft bewezen. Iedereen moest thuis blijven, maar tussen alle maatregelen door is er altijd de mogelijkheid gebleven om met 2 personen buiten te wandelen, mits op anderhalve meter afstand. En, laten we eerlijk zijn, door het gebrek aan andere activiteiten die studenten normaal gesproken worden aangeboden, was een wandeling met de studieadviseur nu plotseling een uitje om je op te verheugen.

In de online agenda, waar mijn collega’s en ik gebruik van maken, creëerde ik naast het zoomspreekuur een ‘wandelspreekuur’. Soms attendeerde ik studenten zelf actief op deze mogelijkheid en soms schreven ze zich hier zonder vragen voor in. Ik sprak een vast verzamelpunt naast het Erasmusgebouw, waardoor we de mogelijkheid hadden om over de campus te wandelen of door het Park Brakkenstein, grenzend aan het campus en het universitair sportcentrum. Inmiddels weet ik precies welk rondje hoeveel tijd in beslag neemt en kan ik goed variëren.

Al wandelend studieadviseren heeft me veel verschillende inzichten gebracht en verrassende wendingen in de begeleiding van studenten. Om te beginnen werd ik mezelf bewust van mijn status als studieadviseur, zittende in een kamertje in de Erasmustoren was ik een integraal onderdeel van de universiteit. Buiten wandelend was ik toch meer Margriet, met als beroep studieadviseur, waardoor ik me in het begin een beetje ‘naakt’ voelde. Achter mijn bureau met een blokkerende tafel tussen de student en mij in kon ik me toch makkelijker hullen in mijn rol. Alsof die hele setting een rekwisiet was. Ik was me niet bewust dat dit zo sterk in de studentbegeleiding. We waren nu als gesprekspartners meer elkaars gelijken, beiden verbonden met aan hetzelfde leerinstituut.

Daarnaast was het verfrissend om naast elkaar te wandelen met ogen gericht op de horizon, waardoor je niet tegenover elkaar zit en tijdens het gesprek elkaars blikken probeert te ontwijken. Elkaar direct aankijken tijdens een gesprek, met name als er stiltes vallen, kan nogal intimiderend overkomen. Primaten die elkaar direct aankijken zijn meestal uit op een confrontatie. Dat is geen ideale situatie als je beoogt de ander op zijn of haar gemak te laten zijn om kwetsbare, persoonlijke informatie met je te delen.

Het wandelend, non-verbaal op elkaar afstemmen geeft ruimte om het gesprek op een natuurlijke wijze te laten ontstaan. Niet zoals in een gespreksruimte waar je iemand binnen laat en direct aan de slag gaat: ‘ Hallo, kom zitten en vertel’.

Bovendien is het laten vallen van stiltes tijdens het wandelen veel automatischer dan als je tegenover elkaar zit. Tijdens het afstemmen tijdens het wandelen is ook leuk om te ervaren hoe het kiezen van een afslag verloopt, wie neemt de leiding, waar merk je dat de ander naartoe wil lopen en dat dit ‘leiderschap’ tijdens de wandeling kan omslaan. Je kunt hier ook actief mee experimenteren: Zullen we hier naar links gaan? Of omgekeerd: Waar welke kant wil jij op? En dit kun je ook non verbaal vragen door bijvoorbeeld de pas te vertragen en om te kijken wat de ander dan doet en op welk punt de ander de leiding om te kiezen overneemt.

In de volgende blogs zou ik jullie graag willen meenemen om te laten zien hoe gesprekken tijdens het wandelspreekuur vorm hebben gekregen en wat de uitwerking was voor de student, maar ook voor mij. In sommige gevallen was het heel duidelijk dat de gesprekken tijdens het wandelen een heel direct effect hebben gehad voor de student.

Ter inspiratie:

Shane O’Mara, Te voet. Hoe twee benen de mens verder brengen (2020)
https://www.gelderlander.nl/nijmegen/wandelen-probaat-middel-tegen-de-blues~a769999f/

20 januari 2020
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/21/wijk-gewoon-eens-van-de-route-af-als-je-durft-a3654772

21 februari 2019 (Filosofisch wandelen)
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/06/25/wandelschoenen-aan-vergaderen-maar-a1607857
WANDELSPECIAL NRC (https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/22/als-je-dit-st... 22 februari 2019)

15 juni 2018
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/07/25/met-de-psycholoog-het-bos-in-12234466-a1567831

25 juli 2017
https://www.nrc.nl/nieuws/2015/07/24/uitgebluste-ondernemers-maak-een-boswandeling-a1495602

24 juli 2015
https://www.nrc.nl/nieuws/2013/05/21/buiten-praat-het-beter-1246584-a1144833

21 mei 2013