Zelfdoding is doodsoorzaak nummer 1 onder jongvolwassenen. Een kwart (24%) was student. Van jongvolwassenen met suïcidale gedachten heeft 37% vaak tot heel vaak suïcidale gedachten. Van deze groep heeft een derde een suïcidepoging ontnomen in de afgelopen 12 maanden.[1]

Een aantal cijfers. Tijdens een sessie, die georganiseerd was ter voorbereiding op de aankomende onderwijsconferentie: ‘Samen aan de slag met suïcidepreventie in het onderwijs’ georganiseerd door 113, werden ze nog eens benoemd. Sommige collega-studieadviseurs hebben hiermee te maken gehad, sommige studieadviseurs hebben hier nu mee te maken en sommigen van ons zullen hier in de toekomst mee te maken krijgen. Een kwart van de jongvolwassenen was immers student…

Afgelopen zomer heeft de Eerste Kamer ingestemd met het initiatiefwetsvoorstel dat de landelijke en lokale overheid verplicht zoveel mogelijk te doen om zelfdoding te voorkomen[2]. Medio 2025 zal deze wet van kracht gaan in de Wet publieke gezondheid. Hiermee is suïcide geen verleden tijd, maar krijgt het preventiebeleid wel meer voet in de aarde: op individueel niveau is dan bijvoorbeeld de gratis hulplijn 113 gegarandeerd. Gemeenten krijgen een plicht om suïcidepreventiebeleid te ontwikkelen, maar ook binnen het onderwijs (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)) biedt de wet kansen.

Tijdens de voorbereidende sessie waren verschillende koepelorganisaties gerepresenteerd, waaronder LAKS (middelbare scholieren), MBO, HBO, WO, LVSA en student(verenigingen). We spraken over hoe een gezamenlijk vangnet om suïcides te voorkomen nu al is ingebouwd binnen onze organisaties en/of hoe we dit (beter) zouden kunnen doen. We hebben gesproken over wat we nu mistten, maar ook wat er goed ging. Deze uitwisseling tussen organisaties bleek (nu al) een van de successen te zijn. Hoe kunnen we van elkaar leren? En hoe kunnen we dit inbouwen in onze huidige werkzaamheden?

Als onderwijs-samenleving kunnen we onszelf inzetten om de veerkracht van onze studenten te versterken en de mentale gezondheid te bevorderen. Op deze manier kunnen we gezamenlijk ons vangnet versterken en zo hopelijk suïcides te voorkomen. Kennis (zoals gatekeeperstraining[3] en de STORM aanpak[4]), ervaringen en informatie[5] zijn aanwezig, maar hoe komen deze bij de juiste mensen terecht. Ik las zojuist op onze Teams-pagina dat een collega sprak met een student waarbij in haar omgeving drie zelfmoordpogingen hebben plaatsgevonden. Welke informatie kun je deze persoon bieden? Bij wie kun je dan terecht?

Maar tijdens de voorbereidende sessie werd het nog eens duidelijk hoe alle verschillende organisaties, waaronder onze universiteiten, heel erg van elkaar verschillen en opgebouwd zijn uit complexe structuren. Als LVSA leden zijn wij in dagelijks contact met de doelgroep en we hebben een bepaalde mate van zorgplicht. En dat is direct waar het steekt: hoe ver gaat onze zorgplicht? Hoe kunnen we onze studenten doorverwijzen naar instanties die hulp bieden, terwijl we de wachtlijsten kennen? Hoe ga je überhaupt het gesprek aan? Maak je het niet erger door erover te beginnen? Maar ook persoonlijke overwegingen en standpunten (zoals religie) tegenover suïcides kunnen meespelen. Heerst er een taboe op het onderwerp?

Het is heel makkelijk om in deze zorgen te blijven hangen, maar tijdens de conferentie zal er juist verder worden gekeken. Wetende dat deze zaken spelen; wat kunnen we wel doen? En onder collega’s de welbekende: hoe kunnen we met de huidige cirkel van betrokkenheid iets betekenen met en vanuit onze eigen cirkel van invloed? Hoe komt de bestaande informatie bij de juiste personen? Waar kunnen we die zelf vinden?

Als studieadviseurs hebben we allemaal vergelijkbare banen. Het maakt voor ons niet uit bij welke universiteit wij of onze studenten horen om ons steentje bij te kunnen dragen binnen het bevorderen van mentale gezondheid van onze studenten. Het zou mooi zijn als wij juist van elkaar kunnen leren om het suïcidepreventiebeleid een stap verder te brengen.

De wet rondom suïcidepreventie is eigenlijk pas een succes als niemand meer ‘ja’hoeft te antwoorden op de vraag: ‘Denk je wel eens aan zelfmoord of suïcide?’ Tot die tijd kunnen we allemaal iets betekenen en daarmee van elkaar leren.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zet alvast in je agenda!

Donderdag 15 mei 2025 is de eerste suïcidepreventie conferentie die volledig in het teken staat van het onderwijs.

Deze vindt plaats in de jaarbeurs in Utrecht.

In de ochtend krijgen naast het plenaire programma allerlei materialen rondom suïcidepreventie in het onderwijs een podium. Hiermee krijg je een overzicht van wat er is ontwikkeld door allerlei partijen de afgelopen jaren en word je geïnspireerd in wat er allemaal mogelijk is binnen de rol van de onderwijsinstelling. In de middag zijn er verschillende werksessies waaruit je een keuze kan maken. Met de opbrengst kan je vervolgens de volgende dag meteen concreet aan de slag in je eigen onderwijsinstelling.

De komende periode richten we ons op het vullen van het programma en worden daarbij van input voorzien vanuit vele koepelorganisaties in het onderwijs.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[1] https://www.113.nl/sites/default/files/113/Onderzo...

[2] https://www.ggznieuws.nl/eerste-kamer-stemt-in-met-wet-integrale-suicidepreventie/#:~:text=5%20juni%202024%20%E2%80%93%20Ook%20de,doen%20om%20zelfdoding%20te%20voorkomen.

[3] https://vraagmaar.113.nl/?utm_source=google&utm_me...

[4] https://stormaanpak.nl/over-storm/

[5] https://www.113.nl/wat-kan-ik-doen/algemene-inform...